Elk jaar wordt er op 10 november stil gestaan bij mensen die zorgen voor een ander. Bij de mantelzorgers. Op deze dag van de mantelzorg worden zij extra in het zonnetje gezet want mantelzorger zijn is niet vanzelfsprekend. En ook niet altijd makkelijk. Veel mantelzorgers combineren de zorg voor een naaste met een baan, eigen gezinsleven of bijvoorbeeld studie. Zij verdienen het stuk voor stuk om in het zonnetje te worden gezet. Maar hoe zit dat met kinderen en jongeren die mantelzorger zijn? En is mijn kind er daar één van?

Wat zijn jonge mantelzorgers?

Kinderen en jongeren tot en met 24 jaar die opgroeien met een familielied die lang ziek, gehandicapt, verslaafd, in de war is of een psychische aandoening heeft. Als deze kinderen thuis vaak mee moeten helpen of voor hun familielid moeten zorgen, worden ze gezien als jonge mantelzorger. Deze rol kan een grote impact hebben op hun leven. 10% van alle jongeren in Nederland geeft mantelzorg. Sommige kinderen jongeren vinden het fijn om wat voor een ander te kunnen doen. Maar het kan soms ook teveel worden.

Hoe zit dat eigenlijk in ons gezin ?

Hoe meer ik lees over jonge mantelzorgers, hoe meer ik me afvraag; hoe zit dat eigenlijk in ons gezin? Welke rol hebben onze kinderen? Geven we ze niet ongemerkt teveel taken?

Sinds twee jaar ben ik ziek thuis. In het begin gingen we er vanuit dat het een tijdelijke situatie zou zijn maar de weken werden maanden. Bij aanvang van mijn revalidatietraject vond ik de drie maanden die het zou gaan duren niet te overzien. Ik was al zo lang weg van mijn werk, ik wilde weer aan de slag. Die gevreesde drie maanden werden er acht. Langzamerhand ging ik steeds verder achteruit en werd ik steeds beperkter in mijn kunnen. Mijn kinderen waren twee, vier en vijf toen ik thuis kwam te zitten. Mijn jongste is inmiddels vier en weet niet anders dan dat mama altijd pijn heeft.

Welke rol heeft mijn kind?

Inmiddels zijn onze kinderen zeven, zes en vier. Mijn jongste trekt zich nergens iets van aan. Als hij een knuffel wil, dan springt hij gewoon op schoot. Billen afvegen kan hij prima zelf net als aankleden. Maar als hij geen zin heeft, heeft hij geen zin! En dan kan mama de pot op met haar arm in d’r mitella of wat er dan ook mis is die week. Geen zin is geen zin! Over hem maak ik me niet zoveel zorgen, hij doet gewoon wat een vierjarige moet doen. Wel moeten we goed in de gaten houden dat hij zich niet teveel zorgen maakt. Aandacht krijgt hij gelukkig genoeg. Voetballen kan ik niet meer met hem maar ik lees nu wel vaker voor.Voor hem lijken we een goed evenwicht gevonden te hebben. Onze oudste twee zijn een ander verhaal. Onze zesjarige wil haar oude mama terug. Hoewel zij een van nature blij en onbezorgd kind is, maakt ze zich af en toe zorgen. Gelukkig kan ze daar goed over praten. Daar kiest ze haar eigen mensen voor uit. Soms ben ik dat, soms oma, soms oma. Ze helpt als ze zin heeft. En zo niet, dan niet.

Niet jouw taak

Dan onze oudste. Zij is heel gevoelig voor hoe het gaat met de mensen om haar heen. Ze voelt zich heel verantwoordelijk voor van alles en nog wat. Doordat ze uitzonderlijk hoogbegaafd is ( =IQ boven de 145) begrijpt ze ook nog eens meer dan de gemiddelde zevenjarige. Ze wil tot op het kleinste detail weten wat er met haar mama aan de hand is. En als ze de antwoorden niet krijgt die ze zoekt, dan zoekt ze die zelf wel op. Als we haar de ruimte zouden geven zou ze zich waarschijnlijk is no time ontpoppen tot de perfecte jonge mantelzorger. Die ruimte krijgt ze niet. Zij is het kind, wij zijn de ouders. Ze vindt het fijn om af en toe wat voor ons te doen en dat is prima. Daar erkennen we haar in. Zolang de rollen maar duidelijk blijven. Zij mag kind zijn, dat is haar taak. De zorg van mij overnemen is dat niet. Zorgen voor haar en de andere twee kinderen is mijn taak en die van haar vader. Soms ook die van oma, maar nooit die van haar.

Waar kan ik als jonge mantelzorger terecht?

Het is altijd belangrijk om als ouders een goed evenwicht te vinden tussen je kinderen thuis laten helpen en hen kind te laten zijn. Maar in gezinnen waar een gezinslid ziek is, is dat misschien wel éxtra belangrijk. Deze kinderenkrijgen een extra ontwikkelingstaak mee, het leren omgaan met een zieke ouder of broer/zus. Maar ook de ouders krijgen een extra opvoedtaak toebedeeld; zorgen dat hun kind (of kinderen) niet teveel belast wordt. Wil je meer hierover weten? Jonge mantelzorgers ( of hun ouders) kunnen op de volgende websites terecht voor meer informatie of om ervaringen te delen:

  • Kankerspoken.nl: voor meer informatie over ouders met kanker
  • Kopstoring.nl: als je vader of moeder een verslaving of psychische stoornis heeft
  • De Kindertelefoon.nl: voor kinderen die even over een probleem willen praten
  • Koppkvo.nl: voor alle familieleden van mensen met een verslaving of psychische problemen
  • Zorgvoorjeouders.nl: voor jonge en volwassen mantelzorgers. Er zijn ook versies voor Marokkaans, Creools, Chinees, Hindoestaans en Turks

* dit lijstje en meer informatie voor en over jonge mantelzorgers is te vinden op de site Jonge mantelzorgers van de Rijksoverheid. *