De term “imposter syndroom” hoor je vaak over mensen in de werksfeer. Maar… Is er een verband tussen chronische ziekte en imposter syndroom? Misschien zal het je verbazen, maar er is inerdaad een verrassend grote link tussen beide!
Imposter syndroom
Allereerst: wat is dat nu eigenlijk, imposter syndroom? We hebben het denk ik allemaal al een keer ervaren op een of ander gebied in ons leven. Bijvoorbeeld, zoals ik al eerder aangaf, in de werksfeer. Dan lopen we rond op het werk, doen onze job terwijl we de hele tijd het gevoel hebben elk ogenblik door de mand te vallen. Vroeg of laat kan het niet anders dat iedereen gaat zien dat we fakers zijn die de boel bedriegen en dat we er niks van bakken. Dat we maar wat aanklungelen en eigenlijk helemaal incompetent zijn. Terwijl de buitenwereld vaak erg enthousiast is of minstens tevreden over je verzette werk.
Wat is waar?
Het imposter syndroom is een gevoel, en zoals je weet stroken gevoelens nu eenmaal niet altijd met de waarheid. Maar als je het vanbinnen echt zo beleeft, is dat voor jou de waarheid. De neutrale versie van de waarheid blijft verborgen voor degene met het imposter syndroom.
Genderdingetje?
Het imposter syndroom overkomt het vaakst vrouwen. Mannen en vrouwen ervaren weldegelijk dezelfde gevoelens, maar gaan er een tikje anders mee om. Een mix van persoonlijkheidskenmerken zoals onzelfzekerheid, opvoeding en ervaringen maken je er minder of meer gevoelig voor. Vaak wordt er enkel gekeken naar het individu en hoe die de wereld bekijkt, maar wat te denken van de impact van de omgeving op het ontstaan van zulke gevoelens van twijfel en onzekerheid?
Imposter zieke?
Nu je dat allemaal weet, zal het je niet verbazen dat het eigenlijk heel gewoon is om als chronisch zieke met dat gevoel rond te lopen. Sommige mensen hebben er voortdurend last van, anderen soms of in bepaalde triggerende omstandigheden. De gelukkigen onder ons fladderen door het zieke leven zonder extra ballast van imposter gevoelens.
Gaslighting
Helaas gaan medisch gaslighting en imposter syndroom al te vaak samen. Gaslighting in medische context komt vaak voor. Het zaait bij de patiënt twijfel en verwarring over zichzelf en wat hij /zij ervaart en op een heel subtiele en langdurige manier. Op termijn is dit nefast voor het zelfvertrouwen van de patiënt.
Uit het leven gegrepen
Ik heb bijvoorbeeld jarenlang meegekregen dat wat ik voelde niets was, dat wat ik zei onwaar was, dat ik het in mijn hoofd verzon, dat wat ik voelde mijn eigen schuld was, dat wat ik voelde niet was wat ik voelde en dat ik een hopeloos geval was. Ik kan je zeggen dat als je jong en kwetsbaar want stevig ziek en uitgeput bent, van de people pleasende soort bent, dat dat je op de lange duur echt gaat doen twijfelen aan je eigen sanity. Ben ik inderdaad een leugenaar? Verzin ik maar wat? Is dit fake? Zoek ik gewoon wat aandacht?
Gevolgen
Na al deze jaren en heel wat therapie, komt dit duivelse stemmetje me nog steeds koeioneren op momenten dat het lichamelijk stevig foute boel is. Op momenten dus dat ik er geen verweer meer tegen heb. Dan weet ik dat wat ik voel onzin is, maar het voelt zo echt dat ik er naar van word. Jazeker, Ik wéét dat het mijn verantwoordelijkheid is hoe ik reageer op situaties, en dus telkens opnieuw mijn automatisch reactie te corrigeren, maar ik denk toch dat mijn omgeving hierin mee verantwoordelijkheid draagt. Artsen en co moeten zich ervan bewust zijn dat ze bedoeld of niet macht hebben met hun woorden en daden. Daarmee bedoel ik niet dat ze allemaal monsters zijn, natuurlijk niet, maar dat de patiënt bij mijn weten geen dader is, maar iemand met een hulpvraag.
Wat is normaal?
Je weet ook als chronisch zieke niet meer of hebt nooit geweten hoe het voelt om gezond te zijn. Misschien is wat ik voel heel normaal voor ieder mens en waarom ga ik dan niet werken en lig ik plat terwijl anderen wel zoveel kunnen doen? Ik weet niet hoe een ander mensenlichaam voelt, dus misschien ben ik gewoon een flauwe trien?
Onzichtbaar
Als je aandoening onzichtbaar is, word je vaak door je omgeving niet serieus genomen. Dat is vaak niet eens met slechte bedoelingen, maar uit onwetendheid. Je ziet er normaal uit dus ben je dan wel ziek? Sommige dagen voel je je veel beter en je aandoening verandert van dag tot dag, wat ook kan bijdragen aan de verwarring. Op betere dagen kan je denken: zie je wel, zo erg is het toch niet. Wat ik heb is niet ernstig, ik overdrijf.
Wat nu?
Wat kan helpen als je zelf met dat bedriegersgevoel in aanraking komt, is wat meer lezen over het imposter syndroom. Kennis helpt je bewust worden van signalen en gedragingen die erbij horen. Opmerken van zulke dingen bij jezelf helpen om er sneller op in te spelen. Als het je kan helpen, praat erover met mensen die je vertrouwt en vraag hun feedback, een reality check van de situatie. Hoe zien zijn de dingen als buitenstaander? Je kan misschien ook iets hebben aan een logboekje waarin je je symptomen noteert, waardoor je zwart op wit ziet staan hoe het écht is in je dagelijkse leven.
Leven is voelen
En vooral, wees lief met jezelf. Heb je het gevoel van een imposter te zijn, weet dan dat je geen mislukkeling of slappeling bent omdat dit je overkomt. Je bent een mens, die zo goed mogelijk probeert om te gaan met wat het leven je brengt. Twijfel niet zoveel aan jezelf, je ziekte is al zwaar genoeg om mee te dealen. Jij hebt recht op een luisterend oor voor al wat je ervaart. Vind je dat elders niet op dit ogenblik, wees dat dat voor jezelf. Je mag trots zijn op jezelf, vergeet dat niet.
