“U wordt veroordeeld tot levenslang”, de rechtbank heeft gesproken. Ik heb nog nooit iets strafbaars gedaan, maar toch zit ik vast. Ik heb er al 11 jaar opzitten. En als ik mijn levensverwachting bekijk heb ik er nog zo’n 65-70 te gaan. Gevangen in mijn eigen lichaam.

Het kan je bijna niet ontgaan zijn. Het nieuwe seizoen van Orange is the New Black staat op Netflix. Ik moet eerlijk toegeven dat de serie niet tot mijn favorieten behoort, maar het is wel een serie waar ik onwijs veel in herken. Misschien jij ook wel. Voel jij je ook weleens opgesloten? In je huis of in je lichaam? Mis je de vrijheid om te doen wat je wilt? En voel je de muren op je afkomen? Eigenlijk heeft het chronisch ziek zijn heel veel overeenkomsten met het leven in een gevangenis. Niet omdat we doorgewinterde criminelen zijn, maar omdat ook wij opgesloten zitten.

Chronisch ziek is the new black

Wat doet het soms pijn om te ontdekken dat het leven door gaat, terwijl jij stil staat. Vier bakstenen muren om je heen, en als je even geluk hebt mag je een uurtje per dag luchten. Je vrienden of oud klasgenoten vinden een leuke baan, maken mooie reizen of beginnen aan kinderen. En soms gaat het zelfs om iets kleins, zoals een korte wandeling of gewoon even het huis uit. Een gevangene wordt tegengehouden door een cipier, wij door ons lichaam.

My squad and me

In een gevangenis zie je al snel groepjes vormen. Zo ook in Orange is the New Black. Vaak trekken mensen met dezelfde afkomst naar elkaar toe, of zie je een groep met alleen de oude garde. Je hebt lotgenoten om je heen, kunt over dezelfde dingen praten, voelt je begrepen en komt voor elkaar op. Dit zie ik ook in mijn omgeving terugkomen. In Chronisch Ziek is the New Black heb ik een paar fijne groepen mensen om mij heen. Een groep met een chronische ziekte én een groep zonder ziekte. De laatste groep stimuleert mij om alles uit mijzelf te halen en komt voor mij op als het mij zelf even niet lukt. De eerste groep weet precies hoe ik mij voel. Zij dealen ook met de beperkingen van een ziekte en weten hoe het voelt om met een been buiten de maatschappij te staan.

Seks, drugs en geweld

Het strakke regime in de gevangenis roept weerstand op. De dames in Orange is the New Black doen van alles om zich af te zetten. Wedstrijdjes wie de meeste vrouwen kan verleiden, dealen in spullen of drugs, het schrijven van pornografische verhalen óf elkaar simpel in de haren vliegen. Resultaat? Langere straffen, een nog strikter regime of de isoleercel. Een chronische ziekte roept ook weerstand op. Je bent het zat dat je zo beperkt wordt door je eigen lichaam. Waarschijnlijk uit het zich niet zo extreem als in Orange is the New Black, maar gaat het om kleine dingen. Dingen waardoor je je weer even ‘normaal’ voelt. Stofzuigen tegen beter weten in, een verjaardag waar je geen energie voor hebt of iets eten waar je last van krijgt. Resultaat? Veel pijn, opgesloten in huis of extra beperkingen.

You know my name, not my story

In een gevangenis zitten veel verschillende mensen, met veel verschillende motieven. De een heeft een crimineel feit gepleegd omdat hij/ zij daar plezier uithaalt. Of omdat ze simpelweg koud en gemeen zijn. De ander omdat ze geen andere uitweg meer zagen. Denk aan stelen om voor je gezin te kunnen zorgen, of drugs smokkelen om uit de financiële shit te komen. Ze hebben echter allemaal één ding gemeen. Wat de reden achter de misdaad ook is, ze worden allemaal over een kam geschoren. Ze hebben een strafblad en hebben daardoor ook na hun straf nog dagelijks met vooroordelen te maken.

Hoewel het in een ander opzicht is, hebben mensen met een chronische ziekte hier ook mee te maken. Mensen zijn heel snel met oordelen, maar weten niet wat er achter die grote glimlach schuilgaat. Of hoe je je voelt als je een paar uurtjes werkt of even naar buiten bent geweest.  Opmerkingen als “Jij kan niet ziek zijn, want je lacht altijd”, “Als je naar buiten kunt, kun je ook 40 uur werken” vliegen je dan ook om de oren.

Confrontatie met jezelf

In de gevangenis word je geconfronteerd met jezelf. Je bent alleen met je gedachten en denkt over alles na. Je angsten, je persoonlijkheid, waarom je bent wie je bent en ga zo maar door. Je komt jezelf op een pijnlijke manier tegen en kunt er niet aan ontsnappen. Veel mensen breken en kunnen niet wennen aan het leven achter gesloten deuren. Zij blijven in het verleden hangen en kunnen zich niet bij het ‘heden’ neerleggen. Helaas is het als je chronisch ziek bent niet veel anders. Je moet jezelf en alle beperkingen accepteren, wennen aan een nieuw leven en omgaan met alle tegenslagen die op je pad komen. Heel moeilijk maar ontzettend belangrijk om daar de tijd voor te nemen. Je kunt namelijk terug blijven denken aan hoe het was toen je nog wel van je vrijheid genoot, maar daar schiet je niks mee op. Je gaat je alleen maar rotter voelen en vergeet in het nu te leven. Geniet daarom van de kleine dingen die in je gevangenis toegelaten worden. Zoals een mooie film, vrijdag patat dag of bezoekuur. Waardeer de mensen om je heen en kom voor jezelf op. Accepteer dat je af en toe gevangen zit, maar laat je er niet door opslokken. Blijf genieten. Van het leven en het ‘nu’.