Gevoelens, daar kunnen we het als mens nogal eens moeilijk mee hebben. De goeie, daar worden boeken over vol geschreven: over Happiness, het Grote Geluk en hoe dat te bereiken. Maar de minder goeie, zoals kwaadheid of triest zijn, die mogen vaak het licht niet zien.
Etiketjes
Daar heb je het al: goeie gevoelens en slechte gevoelens. Wie heeft dat zo beslist? Die vakjes bestaan enkel omdat wij dat etiket op verschillende gevoelens kleven. Het zit ingebakken in onze cultuur, overgewaaid uit Amerika, waar alles maakbaar is en iets wat niet direct in het plaatje past als een probleem wordt gezien. Terwijl triest zijn net zoals blij zijn gewoon een gevoel is. Een richtingaanwijzer in ons leven waar we iets mee kunnen.
Hulpmiddel of strop?
Dankzij de komst van de DSM worden normale gevoelens plots een probleem. Het boek is bedoeld als hulpmiddel voor artsen om hun patiënten op een goede manier te kunnen helpen, maar is op sommige gebieden uit de bocht gevlogen. Zo is rouw die meer dan twee maanden duurt plots een probleem. Terwijl dat eigenlijk heel normale, gezonde diepmenselijke emoties zijn.
Triest of blij?
Fascinerend is het als je kijkt hoe anders men in de traditionele Japanse cultuur naar zulke gevoelens kijkt. Dan pas besef je nog maar eens hoeveel van onze reacties op dingen aangeleerd zijn, gewoon door de omgeving waarin we opgroeien. In Japan wordt minder ingezoomd op de aard van je gevoelens. Blij of triest, het maakt allemaal deel uit van eb en vloed in het leven. Ze komen en gaan. Geen van beide gevoelens zijn direct een reden om te panikeren. Er ìs geen probleem. Ook zogenaamde negatieve emoties maken immers deel uit van een natuurlijke flow. Het herinnert aan wat wij westerlingen beoefenen als we aan mindfulness doen. Opmerken en niet vastgrijpen en op blijven focussen. We voelen immers zoveel verschillende dingen op één dag.
Ruimte om te voelen
Er is voor Japanners dan ook geen reden om dadelijk in te grijpen en er een label op te kleven als je als mens je een tijdje triest voelt. Je voelt je als mens ook niet meteen een probleem, het is niet dat jij iets verkeerd doet dat je in een bepaalde periode van je leven minder happy peppie rondloopt. Je hebt niet meteen een depressie die gemedicaliseerd moet worden als je je even slecht voelt. Er wordt helemaal niet zoveel aandacht aan gegeven. En dat bedoel ik in de goeie zin: Er is daardoor meer ruimte om helemaal te voelen wat je voelt, zonder er in te verdrinken, zonder dat je raar bekeken wordt of zou falen als mens.
Natuur
Gevoelens, alle soorten, triest, blij, boos, down, numb, tevreden, bewijzen je mens-zijn en het feit dat je deel uitmaakt van het grotere geheel van de natuur. Daarin komt en gaat immers alles: dag en nacht, de seizoenen, zon en regen. Terwijl wij in het westen vaak niet goed weten hoe om te gaan met die “lastigere” gevoelens bij onszelf en de ander en er eerder van willen wegvluchten, verstaan de Japanners de kunst emoties te zien in het grotere geheel.
Blue sky
Stel jezelf voor als de lucht. De zon is er altijd, ook op bewolkte dagen, of als ze ’s nachts aan de andere kant de wereld beschijnt. Wolken komen en gaan, buien komen en gaan, hagel, sneeuw, wind, blauwe luchten. Jij als lucht bent het canvas, stabiel en trouw op post. Daarop gebeurt er elke dag van alles wat we “het weer” noemen. We kunnen het weer wel proberen te voorspellen, maar toch zitten we er wel eens naast. Dat hoeft niet erg te zijn, wees er niet triest om. Straks is het weer tijd voor de zon.
