Het is vandaag 10 september, Wereld Suïcide Preventie Dag. Vandaag staan we stil bij alle mensen die zijn overleden door zelfdoding en alle familieleden, vrienden, naasten van iemand die hieraan is overleden. Ook staan we stil bij iedereen die zelfmoordgedachten heeft, proberen we het stigma te doorbreken en het taboe om erover te praten. En willen we laten weten dat we iedereen steunen die te maken heeft (gehad) met zelfmoord en zelfmoordgedachten. Je bent niet alleen.

De vooroordelen van zelfmoord

Er heerst een stigma op, een taboe. Op een onderwerp waar al moeilijk over te praten is, maar hierdoor nog des te meer. Terwijl praten juist zó belangrijk is. Mensen met zelfmoordgedachten worden vaak geshamed. ‘Hoe kun je?!’ (- dit je partner/ kinderen/ ouders/ familie aan doen.) Alsof ze er zelf voor kiezen om zo te denken en zich zo te voelen. Het overkomt je, het kan iedereen overkomen, ongeacht geslacht, leeftijd, ras, geloof, etc.

Zelfdoding wordt als egoïstisch gezien. Bijvoorbeeld omdat diegene een familie heeft die die dan zou achterlaten. Iemand die zelfmoordgedachten heeft ziet dit (misschien) niet. Diegene denkt misschien wel dat iedereen juist beter af is als diegene er niet meer is. Dat hij/zij juist een last is voor iedereen. Misschien vind die het ook wel egoïstisch van zichzelf. Je weet het niet. Maar wat diegene ook denkt en vindt, doordat iedereen al gelijk zo’n reactie heeft van dat het egoïstisch is en hij zichzelf dus moet schamen dat hij die gedachten heeft, zal diegene niet of in ieder geval minder snel en makkelijk erover gaan praten.

Ook wordt het vaak laf genoemd. Zelfdoding is niet laf. Het is ook zeker niet dapper. Maar het is niet laf. Het is wanhoop. Ons instinct is om te overleven, om gevaar en pijn uit de weg te gaan. Zelfmoord gaat in tegen onze natuur. Ik heb jaren lang vele momenten gehad van zelfmoordgedachten, dagen en nachten dat ik niet zeker wist of ik er de volgende dag nog zou zijn. Maar zelfmoord is voor mij ook nog zó’n stap verder dat ik me daar niet kan inleven. Om zo ver heen te zijn dat je echt geen andere uitweg meer ziet, dat je zo wanhopig bent, dat je echt geen enkel sprankje hoop meer hebt. Dus noem het niet laf of egoïstisch. 

Onbegrip 

Maar waarom word er zo over zelfmoord gedacht? Sommige mensen reageren er zo heftig op omdat ze denken dat dat werkt. Dat wanneer ze laten weten hoe verschrikkelijk en slecht jij bent als je zelfmoord zou plegen dat dat dan zou helpen om het tegen te houden, want jij wil niet slecht zijn toch? Maar zo werkt het niet. Je bent niet goed of slecht. Je kunt er niks aan doen als je zelfmoordgedachten hebt. En zeg eens eerlijk, zou jij over zo’n gevoelig kwetsbaar onderwerp durven te praten als je gesprekspartner al eens zulke opmerkingen heeft gemaakt?

Zulke misvattingen komen door onbegrip. Het fijne van onbegrip is, dat jij dus nooit in zo’n zelfde situatie hebt gezeten, wat uiteraard heel fijn is voor jou. Het niet fijne aan onbegrip is dat wij als mens dan alsnog onze mening geven over iets waar we dus geen verstand van hebben.

Mensen die zelfmoordgedachten hebben / zelfmoord plegen willen meestal zelf ook eigenlijk niet dood, maar kunnen niet verder leven in de situatie zoals die nu is en zien geen andere uitweg.

“Elke dag overlijden er 5 mensen aan zelfdoding in Nederland.”

Praat erover

Elke dag overlijden er 5 mensen aan zelfdoding in Nederland. Dat zijn er elke dag 5 te veel. Met zijn allen kunnen we proberen om dit aantal te laten dalen, hoe? Door erover te praten. Zonder vooroordelen. Bied een luisterend oor als iemand met jou wil praten.

Ook al lijkt het niet slecht te gaan met iemand, jij weet niet wat er echt aan de hand is en wat er in zijn hoofd omgaat. En zelfs als er -naar jou weten- niemand om je heen is met zulke gedachten, probeer er dan toch eens over te praten met vrienden en familie. Want misschien is er wel iemand of misschien gaat er ooit iemand zijn, dan weet hij/zij in iedere geval dat ze bij jou terecht kan om te praten en voor steun mocht het ooit nodig zijn.

Heb je zelf zelfmoordgedachten? Probeer erover te praten met een vriend, familielid, een professional of met iemand van een pagina of forum van lotgenoten. Zolang je maar met iemand praat. Je kunt ook terecht bij 113.nl om met een medewerker te chatten of bel 0900 0113.

Do’s & don’ts in een gesprek met iemand met zelfmoordgedachten

  • Jij kunt het niet voor diegene oplossen. Je kunt je machteloos gaan voelen en het graag willen oplossen voor diegene, maar dat kun je niet. Wat je wel kan is een luisterend oor bieden. That’s it. Laat diegene zien dat hij/zij bij jou terecht kan en zijn verhaal kwijt kan.
  • Geef diegene géén tips over hoe om te gaan met die zelfmoordgedachten, dit kan voelen alsof jij het beter weet, alsof je denkt dat diegene zelf nog niet van alles bedacht of geprobeerd heeft en je het dus niet serieus neemt.
  • Neem diegene en zijn gevoelens serieus, zeg dus niet dingen als ‘het kan altijd nog erger’ of ‘dat had ik ook een keer maar dat ging zo weer over’.
  • Raak niet in paniek en maak geen verwijten. Roep geen dingen als ‘dat kun je niet maken want ….!’ Noem diegene niet egoïstisch. Zelfmoord is niet iets dat iemand doet uit egoïsme.
  • Laat diegene niet de zonnige kant van het leven zien (dit kan ervoor zorgen dat hij zich meer gaat schamen / niet begrepen voelt), maar stem ook niet in met diegene dat zijn leven inderdaad zo verschrikkelijk is (geef geen bevestiging). Wees dus neutraal. Wees er als steun.

Meer informatie

Voor meer tips en informatie kun je terecht op de website 113.nl. Als je je zorgen maakt over iemand of als je zelf last hebt van zelfmoordgedachten.